nhà nghiên cứu văn hóa và phê bình văn học Vương Trí Nhàn là ai

LỜI GIỚI THIỆU

Vừa qua tôi có một cuộc nói chuyện thú vị với nhà nghiên cứu văn hóa và phê bình văn học Vương Trí Nhàn về nước Nga. Ông Nhàn đã từng sống và làm việc ở Liên Xô vào cuối thập niên 1980 và từ đó chưa có dịp quay lại nước Nga.

Đất nước, con người và văn hóa Nga đã để lại cho ông nhiều ấn tượng tốt đẹp. Ông Nhàn cũng là người giới thiệu cho độc giả Việt Nam nhiều tác phẩm của các nhà văn và các nhà nghiên cứu Nga và Xô Viết.

Ấn tượng nhất đối với tôi trong câu chuyện với ông Nhàn là tình yêu đặc biệt của ông dành cho những tác phẩm và con người nhà văn Xô Viết Ilya Erenburg. Một tình yêu từ thủa hoa niên không thay đổi theo năm tháng.

Một điều không ngạc nhiên vì từ lâu tôi đã nhận thấy có một mối thiện cảm khác thường của người Việt Nam, đặc biệt ở các thế hệ đi qua chiến tranh với đất nước, con người và văn hóa Nga. Kể cả ở những người Việt Nam chưa từng một lần đến nước Nga.

Vì vậy đối với tôi, thật không dễ dàng để nói với họ về những sự thật không mấy dễ chịu về nước Nga ngày nay và Liên Xô ngày xưa. Câu chuyện với ông Vương Trí Nhàn về nước Nga cũng không ngoại lệ.

Trả lời câu hỏi: "Nước Nga hiện nay thế nào?" của ông, tôi đã nói suy nghĩ thực của mình: "Nước Nga hiện nay đang ở trong trạng thái ngưng đọng thời gian lịch sử. Nước Nga không hề có một dự án tương lai rõ ràng, khả thi. Nước Nga cần có một thế hệ lãnh đạo mới, những người trẻ với những giá trị khác. Một thế hệ trẻ có cách nhìn thế giới và vị trí của nước Nga trên thế giới hoàn toàn khác. Và trước hết người Nga phải biết tạo cho mình một huyền thoại mới về chính nước Nga, thay cho huyền thoại về nước Nga một "pháo đài bị bao vây" hiện nay".

Ông Nhàn có vẻ hơi thất vọng về câu trả lời của tôi nhưng không hề ngạc nhiên. Từ nay đến bầu cử tổng thống Nga tháng 03.2018, tôi xin phép giới thiệu tiếp tục một số bài viết của giới học thức tinh hoa Nga về nước Nga, để góp phần làm sáng tỏ thêm những sự thật không mấy dễ chịu về nước Nga hiện nay. Một trong những sự thật không dễ chịu này, là về nhiều phương diện nước Nga đang ngày càng thua kém Trung Quốc. Một nước "đàn em" của Liên Xô trước đây.

Tháng 10.2017, sau khi Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ XIX kết thúc, thông tin về diễn biến Đại hội này và các mục tiêu của chương trình phát triển Trung Quốc sắp tới đã tràn ngập truyền thông và thế giới mạng Nga. Những thông tin này được sự quan tâm đặc biệt chăm chú của các nhà nghiên cứu và giới tinh hoa mọi lĩnh vực nước Nga.

Trong những thông tin này, gây chấn động hơn cả cho giới tinh hoa Nga là thông tin về việc lãnh đạo Trung Quốc có dự án xây dựng một "xã hội thịnh vượng vừa phải" vào năm 2020. Một dự án tương lai tham vọng nhưng có vẻ không hề ảo tưởng.

Có thể nói đây là "cơn địa chấn" thứ hai đến từ Trung Quốc kể từ đầu 2015, khi những thông tin về việc lương trung bình ở Trung Quốc đã vượt lương trung bình ở Nga, lương tối thiểu và lương hưu của người Trung Quốc cao hơn người Nga nhiều xuất hiện lần đầu tiên trên truyền thông Nga.

Tôi xin phép tiếp tục câu chuyện về nước Nga bắt đầu bằng bài viết của nhà văn, nhà chính luận Nga nổi tiếng Dmitri Bykov. Bài viết với tiêu đề "Nước Nga già cỗi" đăng trên báo mạng profile.ru ngày 23.07.2017.
************************
NƯỚC NGA GIÀ CỖI